วิธีการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์แชมพู แชมพู หมายถึง ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ทำความสะอาดเส้นผม และหนังศีรษะ ในปัจจุบันพบว่ามีคนจำนวนไม่น้อยที่เกิดอาการไม่พึงประสงค์บริเวณหนังศีรษะเมื่อใช้แชมพูสระผม แชมพูที่มีคุณภาพต่ำมักจะผสมกับเจลอาบน้ำ โฟมล้างหน้า ยาสีฟันหรือซัลเฟต ในปริมาณมาก สิ่งที่ควรคำนึงถึงเมื่อเลือกใช้แชมพู คือ ต้องทำความสะอาดเส้นผมได้อย่างอ่อนโยน และไม่ระคายเคืองต่อผิวหนัง ดังนั้น หากใช้แชมพูที่ไม่มีคุณภาพ อาจส่งผลให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ต่อเส้นผมและหนังศีรษะดังต่อไปนี้
การระคายเคืองหนังศีรษะและดวงตา
สารซัลเฟตเป็นสารที่ช่วยให้เกิดฟองมาก แต่สารนี้เป็นอันตรายต่อเส้นผม หนังศีรษะ และดวงตา เพราะซัลเฟตเป็นสารเคมีที่มีฤทธิ์รุนแรงเมื่อสัมผัสกับดวงตาจะทำให้รู้สึกระคายเคืองหรือแสบตาได้ และเมื่อสระผมแล้วเกิดอาการแพ้จะทำให้รู้สึกแสบหรือคันบริเวณหนังศีรษะ โดยหากรู้สึกได้ถึงความผิดปกติจึงควรปรึกษาแพทย์
หนังศีรษะอักเสบ
อาการหนังศีรษะอักเสบส่วนใหญ่จะพบได้ดังนี้
ผื่นจากการระคายสัมผัส (irritant contact dermatitis) เกิดจากสาร sodium lauryl sulphate (SLS) ที่เป็นส่วนผสมอยู่ในแชมพูซึ่งสาร SLS นี้จะทำหน้าที่เป็นสารลดแรงตึงผิว เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นเพราะสาร SLS ทำให้น้ำมีแรงตึงผิวลดลงจึงเข้าไปสัมผัสกับผิวหนังได้ดีขึ้น และยังสามารถเป็นตัวประสานให้อนุภาคของของเหลวสองชนิดที่ไม่ละลายซึ่งกันและกันรวมกัน จึงทำให้น้ำกับน้ำมันเข้ากันได้ดีหรืออาจใช้เป็นตัวทำละลายก็ได้ สำหรับอาการที่มักจะสังเกตได้คือ หนังศีรษะอุดตัน และมีอาการคันร่วมด้วย
ผื่นสัมผัสจากสารก่อภูมิแพ้ (allergic contact dermatitis) ซึ่งสาเหตุมาจากสารเคมีหลายตัว เช่น rose oil chamomile lavender สำหรับอาการที่มักจะสังเกตได้ คือ เกิดขุยที่มีลักษณะคล้ายรังแคบริเวณหนังศีรษะ
หนังศีรษะแห้ง เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่หนังศีรษะ
ผมร่วงผิดปกติ
แชมพูแต่ละยี่ห้อมีค่าความเป็นกรด–ด่าง แตกต่างกันโดยสารเคมีที่เป็นสาเหตุทำให้ผมหลุดร่วงมากที่สุดได้แก่ ammonium lauryl sulfate (ALS) และsodium alpha olefin sulfonate (AOS) ซึ่งมีฤทธิ์ที่รุนแรงแต่ราคาถูกทำให้เป็นตัวเลือกของหลายยี่ห้อนำมาเป็นส่วนผสมของแชมพู สารเหล่านี้จะทำให้ผมเริ่มแห้ง ไม่มีความชุ่มชื้น ไร้น้ำหนัก กรอบ แตกปลาย และหลุดร่วงมากกว่าปกติ
โรคลมพิษ ชนิด contact urticaria
แชมพูที่มีกลิ่นหอมมากเกินไปเกิดจากการใส่น้ำหอมหรือสารกันบูดซึ่งอาจทำให้เกิดโรคลมพิษ ชนิด contact urticaria ได้
วิธีการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์แชมพู
ควรเลือกแชมพูที่มีประสิทธิภาพในการทำความสะอาดหรือชำระล้างสิ่งสกปรกได้ดี และช่วยรักษาความชุ่มชื้นให้เส้นผม
ควรเลือกแชมพูที่มีค่าความเป็นกรด-ด่าง ที่เหมาะสม
ไม่ควรเลือกแชมพูที่ข้นหรือหนืดมากเกินไป
ควรเลือกแชมพูที่ไม่ระคายเคืองต่อดวงตาและผิวหนัง
ควรเลือกแชมพูที่ล้างออกง่ายและไม่ทิ้งคราบตกค้างบนเส้นผม
ควรเลือกให้เหมาะกับสภาพหนังศีรษะ เช่น คนที่มีหนังศีรษะมันหรือผมมันก็ควรเลือกแชมพูที่มีสารทำความสะอาดที่สามารถชำระล้างความมันออกไปได้ดี
ควรเลือกให้เข้ากับความหนาบางของผม เช่น คนที่มีปัญหาผมบาง เนื่องจากความมันบนหนังศีรษะอาจทำให้ผมดูลีบแบน ดังนั้น จึงควรเลือกแชมพูที่สามารถขจัดความมันออกได้ดี และมีส่วนประกอบที่ทำให้ผมจัดทรงง่ายเพื่อปกปิดผมบางได้ดี
ควรเลือกให้เข้ากับสภาพผม เช่น คนที่ดัดผมหรือทำสีควรเลือกใช้แชมพูที่มีสารทำความสะอาดที่ไม่แรงมาก
ควรเลือกให้เหมาะสมกับปัญหาผม เช่น คนที่มีรังแคอาจเลือกแชมพูที่มีสารผสม zinc pyrithione selenium sulphide ketoconazole หรือ coal tar เพื่อลดอาการอักเสบของหนังศีรษะ